جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن کریم، بنی اسرائیل بیش از سایر اقوام مورد توجه قرار گرفته و داستان ها، انحرافات و کجروی های این قوم بارها و بارها در قرآن مطرح و افشا شده است. هدف قرآن از بیان شرح حال امت های گذشته، خصوصاً بنی اسرائیل، عبرت آموزی مسلمانان از آن داستان هاست.درپژوهش حاضرتلاش شده است، ضمن معرفی قوم یهود و نگاهی گذرا به تاریخچه این قوم با استناد به آیات و برخی روایات معتبر دیدگاه قرآن کریم نسبت به این قوم و جایگاه ویژه ی آنها در آیات و سوره های متعدد قرآن مورد کنکاش قرار گیرد. سرآغاز پیدایش این قوم در سوره یوسف آنگاه که آن حضرت بعد از تمکّن در مرکز تصمیم گیری حکومت مصر از برادران و خانواده خود برای آمدن به آن سرزمین دعوت به عمل آورد،به خوبی بیان شده است. سرانجام پس از چالش با فرعونیان و خروج آنها از مصر و سرگردانی در صحرای سینا و باز گشت به سرزمین موعود ودرنهایت پایان این قوم که آن نیز در سوره اسراء مطرح شده است. یهود علی رغم امتیازات ونعمت های فراوانی که خداوند به آنان ارزانی داشت، ازجمله اعطای حکم، نبوت، کتاب، روزی پاک و... که درقرآن نیزبه آن اشاره شده است، جایگاه خودرا ازدست داده وبه قومی منحرف تبدیل گشتند. در برابر انحرافات آن ها درابعاد مختلف اعتقادی،اخلاقی، علمی و...خداوندآنان را ازاوج عزت وفضیلت به ذلت وسرافکندگی مبتلاساخت وسزاوارغضب پروردگارگشتند.

چکیدهطبق شواهد تاریخی و روایی و عقلی، امام علی(ع) که تحت تعالیم وحیانی پیامبر اکرم(ص) رشدیافته بود، در حفظ و کتابت قرآن اهتمام ویژه داشته و سر آمد حافظان، قاریان و کاتبان قرآن گشتهبود. آن حضرت(ع) نخستین جامع قرآن در عهد پیامبر(ص) می باشد و قرآنی که با اشراف ایشانجمع آوری شد، هیچ نقصی نداشته و از نظر اطلاعات تفسیری و تأویلی و شأن نزول ها فراگیربوده است.با آن که روایاتی از طریق فریقین مسأله جمع آوری قرآن توسط حضرت علی(ع) را پس از رحلتپیامبر(ص) تأیید می کند، ولی این روایات به فرض صحت، می تواند نشانگر این مطلب باشد کهآن مصحف در واقع افزون بر نص? قرآن، یک دوره تفسیر مبسوط بوده، که با املای پیامبر(ص) وخط علی بن ابی طالب(ع) نوشته شده بود. روشن است که تألیف نشدن چنین مصحفی در حیاتپیامبر(ص)، دلیل بر تألیف نشدن مصاحفی که دربردارنده هم? نص قرآن باشد، نیست و مقصودرسول اکرم(ص) در سفارش به جمع قرآن، تهی? نسخه ای کامل از کتاب خدا به همراه تفسیر ومعارف وحیانی- تبیینی می باشد.این نوشتار ضمن بررسی و اثبات جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) و تبیین جایگاه ویژه امامعلی(ع) در آن، به این موضوع اشاره دارد که جمع ابوبکر با هدف فضیلت سازی برای خلفا و درجهت تجرید قرآن موجود از نکات تفسیری بوده و بازتابی اجتماعی و عمومی نداشته است. جمععثمان نیز فقط توحید مصاحف بوده که با نظارت و تأیید امام علی(ع) انجام گرفته است و امام(ع)با تأیید قرآن موجود و صحه گذاشتن بر آن، راه را بر هرگونه تحریف و تغییری در قرآن بست.کلید واژه: امام علی(ع)، جمع قرآن، مصحف علی(ع)، تدوین قرآن

انسان از زمانی که خود را شناخته و قدرت تفکّر و تأمّل داشته،سعی در شناخت پدیده ی عجیب حیات داشته است. امّا هیچگاه به جواب قانع کننده ای نرسیده است.آنچه مسلّم است،حیات از صفات روح است و حیات هم مثل روح، همچنان پدیده ای ناشناخته برای بشر باقی مانده است.در عین حال از قرآن استفاده می شود که حیات در عالم وجود، پدیده ای است ذو مراتب و درجات، که صرفاً از آثار آن می توان به مراتب و درجاتش آگاه شد.برخی از پرسشهایی که این پایان نامه در پی یافتن پاسخ های آن است از این قرار است:اگر حیات دارای مراتب است،مراتب حیات انسانی اش کدامند؟آیا دستیابی به حیات طیّبه که سفارش و توصیه ی قرآن برای مومن است، در دنیا هم ممکن است یا مختصّ به آخرت است و یا در هر دو جهان ممکن است به آن دست یابد؟آیا تحصیل حیات طیّبه،راه و روش تعریف شده ای دارد یا هرکس مختار است هر روشی را که خود بر می گزیند بیازماید؟آیا در قرآن و کلام معصومین- علیهم السّلام- حیات طیّبه معرفی شده است؟خصوصیّات و ویژگی های آن چیست؟رابطه ی حیات طیّبه با سعادت بشر چه رابطه ای است؟آیا کاملاً از هم جدا و متضادّند؟یا اگر کسی به حیات طیّبه نائل گردد، سعادتمند واقعی دنیا و آخرت، هموست؟ نتایج به دست آمده نشان می دهد که حیات، قابل درک و شناساندن نیست،ولی از آثارش می توان تا حدودی آن را شناخت. مرتبه ی عالی آن مختصّ خداوند است و مخلوقات، هرکدام، به قدر سعه ی وجودی خود،سهمی از آن دارند.حیات دارای مراتبی است.حیات طیّبه و حیات برتر ملکوتی از جمله مراتبی از حیاتند که برای مومن قابل دسترسی هستند.ریشه و مبنای حیات طیّبه، ایمان و عمل صالح است و هیچکدام بدون دیگری، هرگز منتجّ به حیات طیّبه نخواهد شد.حیات طیّبه آثاری حقیقی در زندگی صاحبش خواهد گذاشت،از جمله: خداباوری و خدامحوری و بصیرتی که مختصّ مومن دارای عمل صالح است و نیز شادی و آرامش و روشن بینی و روشن نگری خاصّی که دیگران از داشتن آن بی بهره اند. حیات طیّبه، اختصاص به قوم، نوع و جنس خاصّی ندارد، بلکه برای هرکس از زن و مرد که در کسب آن سعی و تلاش کند، حاصل خواهد شد.راه رسیدن به حیات طیّبه و سعادت، دقیقاً یک راه و آن هم ایمان و عمل صالح است،بنابراین، صاحب حیات طیّبه، همان سعادتمند واقعی دنیا و آخرت و سعادتمند واقعی همان صاحب حیات طیّبه خواهد بود.

دعای عهد ، اگرچه به نام دعا نامیده شده است، اما در واقع پیمان نامهشیعهبا امام زمان (عج) می باشد. دعای عهد ؛ نغمه ای صبحگاهی است که انسان های خدا باور ، دین دار و متعهد به ولایت آل الله ؛ هر روزه بر دل وزبان جاری می سازند و اتصال و تعهد خود را در قبال قطب عالم امکان ؛ امام زمان (عج) تجدیدمی کنند . دعای عهد ، یادآور میثاق انسان با خداوند عزوجل در عالم ذر بوده و در بردارنده پیمانی است که جهت ثبات قدم شیعیان امیر المومنین حضرت علی(ع) و امامان معصوم (ع) از فرزندان ایشان به ویژه حضرت بقیه الله (عج)، هر روز تکرار می شود.این دعا، از امام صادق(ع) نقلشده و در کتب و منابع معتبر، ضبط گردیدهاست. دراین رساله ، کوشش شده که مبانی قرآنی و روایی این عهد نامه ،در بخشهای مختلف ومناسبی استخراج و تنظیم شود: اقرار به توحید و آشناییبا جلوه هایی از اسماء الهی (آغاز دعا)؛ صلوات فراگیر و بی پایان به امام هدایت شدهو هدایتگر ، تجدید بیعت خالصانه و مستحکم با ولی زمان (عج) ،اعلامآمادگی و تلاش مقدور تا پایان عمر در راستای فرمانبری از ایشان و حتی درخواست خروج از قبر در زمان ظهوربرای یاریامام زمان (عج) و.... همچنین توصیف بخشی از شرایط زمان قبل و بعد از قیام حضرت (عج) و برشمردن آرمانهای زمان ظهور ؛ از بخشهای اصلی این پژوهش می باشد، که همگی با آموزه های قرآنی و روایی انطباق کامل دارد.به علاوه ،دعای عهد همچون بسیاری از ادعیه ماثوره دیگر، دریایی گستردهو ژرف از معارف الهی است.بر هرشیعه آگاه و منتظر راستین ، فرض است که این دعا و معانی آن را دریابد و آرمان ها و برنامهزندگی خود را براساس آن ساماندهی کند.

جنگ‌ها و جنایاتی که امروز به نام اسلام بر ضد مسلمانان و سایرین رخ می‌دهد، چهره‌ای متحجر و غیرواقعی از اسلام را معرفی می‌کند. مسئله مهم و چالش به وجود آمده انحرافات فکری و اعتقادی که توسط فرقه‌های سیاسی ایجاد شده است که باعث شده تا اسلام در بین پیروان سایر ادیان به‌عنوان دین سراسر خشونت و تروریست معرفی شود. ازاین‌رو، هدف ما در این پایان‌نامه مقابله با این انحرافات اعتقادی است. ازآنجایی‌که ائمه معصومین (ع) الگویی کامل برای رفتار و تعامل مسلمانان با پیروان سایر ادیان هستند، برای دست یافتن به هدف این پایان‌نامه، با استناد به آیات قرآن، احادیث و روایات ائمه معصومین علیه‌السلام، به تحلیل‌ آن‌ها در موضوعات مختلف پرداخته شده است. این موضوعات شامل موارد مهمی مانند رفتار فردی-تربیتی، اجتماعی، علمی، نظامی و سیاسی است. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق ثابت می‌کند که اسلام همواره بر کرامت انسان‌ها تأکید داشته و همزیستی مسالمت‌آمیز مسلمانان را با پیروان سایر ادیان جزو اهداف عالی و آموزه‌های خود قرار داده است.

دراین نوشتارکه سه فصل می باشد، به بررسی تهلیل در آیات و روایات پرداخته شده است؛در فصل اول به طرح تحقیق و مفهوم شناسی پرداختهشده است ؛ در بخش مفهوم شناسی ، مباحث معنای لغوی تهلیل ، بررسی های معنایی ، صرفی و نحوی کلمات و حروف جمله ی «لااله الاالله»،معنای اصطلاحی تهلیل در روایات و اقوال علما،ویژگی هایهای لفظی و اسامی آن ، وجه تسمیه ی آن به کلمه ی اخلاص و مرکّب یا بسیط بودن آن بیان شده است؛در فصل دوم به بررسیواژه ی تهلیل در دو بخش اعتقادی و اخلاقی پرداخته شده است؛عناوین مباحث بخش اعتقادی عبارتند از:توحید اساس معارف قرآن، مهم ترین دعوت انبیاء، ادلّه ی اثبات توحید، موارد استعمال تهلیل و کلمه ی اخلاص درقرآن واقسام توحیددرعبارت « لا إله إلّا الله» می باشد؛دربخش اعتقادی هم به مباحثی چون نقش تهلیل در دوری از رذایل اخلاقی و ایجادفضایل اخلاقی و سیر اخلاقی مندرج در«لااله الا الله» پرداخته شده است.فصل سوم اختصاص به شرایط،فضایل و آثار تهلیل دارد؛شرایط تهلیل شامل اخلاص ، ولایت و ترک گناهان است؛فضایل تهلیل و کلمه ی اخلاص به صورت جداگانه بیان شده اندوبه آثار تهلیل دردوبخش درهرزمان و مکان و درزمان ومکان خاصّ اشاره شده است.

یکی از مکاتب اخلاقی ـ عرفانی شیعه که مورد توجه و استقبال علمای زیادی قرار گرفته مکتب مرحوم آخوند ملاحسینقلی همدانی می‏باشد. از آنجا که ساختار نظام‏مند و منسجمی برای این طریق? اخلاقی ـ عرفانی تدوین نشده است، این نوشته در صدد بررسی و تنظیم این روش سیر و سلوکی است. هدف اصلی این مکتب شریعت‏مدار، رسیدن به «توحید» است با اهتمام ورزیدن بر دو امر اساسی «مراقبه» و «معرفت نفس». مراقبه یعنی غافل نشدن از حضور حضرت حق در مراتب و درجات مختلف. این نظام سلوکی، بهترین راهِ رسیدن به معرفت و توحید را سیر و حرکت در «نفْس» یعنی «معرفت نفس» می‏داند. به عبارتی دیگر سالکِ راه حق، با قدم نهادن در معرفت نفس، سه عالَمِ طبیعت، مثال و عقل را پشت سر گذاشته و وارد عوالم توحید می‏شود؛ یعنی به توحید افعالی، صفاتی، أسمائی و ذاتی رسیده و در نهایت فانی در حضرت حق می‏گردد.

ضروری‌ترین و با فضیلت‌ترین واجبات معرفه الله است، معرفت خدا یعنی تسلیم محض در برابر خدایی که او را شناخته‌ایم. معرفت باعث بندگی می‌شود و بندگی کردن انسان را به مراتب بالاتر معرفت می‌رساند. پس معرفت عامل تصدیق و تصدیق پایه و اساس تسلیم و اطاعت است. اطاعت از شئون مالکیت است و مالک حقیقی خداست. بنابراین اطاعت ویژه ذات ربوبی است و اطاعت از غیر خداوند نیز منوط به اذن و فرمان الهی است. در آیات فراوانی بر لزوم اطاعت از خدا تأکید شده است و در عین حال در هیچ یک از این آیات فرمان اطاعت از خداوند به تنهایی نیامده، بلکه بلافاصله به اطاعت از رسول امر شده است. در ادامه اطاعت از خدا و رسول6، اطاعت از اولواالامر نیز مورد تأکید قرار گرفته است. نشانه‌ی رضایت خداوند از بنده‌اش، عطا کردن توفیق بندگی و اطاعت به اوست. اطاعت از امام شعاعی از اطاعت خدا و رسول و در ادامه‌ی آنهاست. پس ما حصل همه‌ی اطاعت‌ها، اطاعت از امام است. در قرآن امر به اطاعت از امام با واژه «اولواالامر» بیان گردیده است. در تمام منابع شیعه به نقل از احادیث ائمّه: فقط علی7 و یازده فرزند معصومش مصداق اولواالامر می‌باشند و هیچ کس حق ندارد خود را در این ولایت با آنها شریک سازد. دین با پذیرش نبوت تمام می‌شود اما کامل نیست؛ اکمال دین با پذیرش و تسلیم در مقابل امام معصوم محقق می‌شود؛ به اذن تکوینی الهی، خانه‌هایی بنا شده که مردم وظیفه دارند التماس کنند و از خدا بخواهند که اجازه ورود به این خانه‌ها را به آنها بدهد. این ابواب الهی همان دوازده امام بزرگوار می‌باشند که خداوند آنها را باب هدایت خود قرار داده است؛ خداوند از آنچه که انجام می‌دهد مورد سوال قرار نمی‌گیرد. پس در مقابل عظمت و شئون خدادادی ائمّه: سر تسلیم و تعظیم فرود می‌آویم.

تأثیر عوامل طبیعی بر جسم انسان چه از حیث تأثیر در سلامت و چه از لحاظ بروز بیماری ها از زمان های قدیم بر طبیعی دانان و پزشکان کم و بیش معلوم بوده است، اما یکی از مهمترین بحث های علم اخلاق این است که "نقش عوامل طبیعی بر اخلاق تا چه حد است؟"نوشتار حاضر با تبیینی از هستی شناختی انسان سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد، لذا در ابتدا به تبیین دیدگاه های متفکرین در این مورد می‌پردازد و از بین دیدگاه های موجود در این رابطه دو دیدگاه "دوئالیستی" و "فیزیکالیستی"را به دلایل تبعاتی که برای علم اخلاق به وجود می آورند رد می کند و دیدگاه صدرائی را در این مورد می پذیرد، زیرا در دیدگاه صدرائی نفس امری "جسمانیه الحدوث" است که به واسطه حرکت جوهری که در انسان رخ می دهد ارتباط آن با جسم، ارتباط دو جوهر وجودی است که بر یکدیگر تأثیر و تأثر علّی دارند و تحول در هر بعد، تحول در بعد دیگر را به همراه دارد، بنابراین نفس از جسم و به تبع آن از عوامل طبیعی متأثر می گردد و اخلاق نیز که صادر از نفس است از عوامل طبیعی متأثر می گردد، از طرف دیگر چون دیدگاه صدرایی، یک دیدگاه فیزیکالیستی محض نمی باشد، لذا با پذیرش «تأثیر عوامل محیطی بر اخلاق» همچنان فلسفه اختیار زنده و پویا است. در ادامه به تبیین و توصیف تأثیر برخی از عوامل طبیعی بر اخلاق پرداخته می شود.

در عصر امامت امام سجاد(ع) چهار قیام مهم در دو منطقه حجاز و عراق رخ داد. این قیامها به طور مستقیم وغیرمستقیم تحت تاثیر قیام امام حسین(ع) قرار داشتند.قیام حره در سال 63 هجری اولین واکنش جهان اسلام نسبت به شهادت حسین بن علی(ع) بود.در این قیام مردم مدینه از بیعت با یزید سرباز زدند و امویان را از شهر اخراج کردند. یزید، مسلم بن عقبه مری را در رأس سپاهی به مدینه فرستاد و مسلم در واقعه معروف به واقعه‌ی حره بر مردم مدینه پیروز شدواز باقی مردم به عنوان بردگان یزید بیعت گرفت. دومین قیام توسط توابین کوفه شکل گرفت.این گروه از بی‌وفایی و پیمان‌شکنی خویش توبه کردند و در اندیشه قصاص قاتلان امام حسین (ع) بر آمدند.آنان در ربیع الآخر سال 65 هجری با مرگ یزید و سستی امور حکومت اموی به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی، قیام خود را آشکارکردند و با گروه‌ کثیری از سپاهیان اموى در منطقه عین الورده درگیر شدند و در این جنگ تعداد زیادی از آنان به همراه سلیمان‌ بن‌صرد به شهادت رسیدند. پس از شکست توابین، مختار بن ابی‌ عبید ثقفی با کسب حمایت محمد بن ‌حنیفه و دیگر شیعیان، جنبشی دیگر را برای قصاص قاتلین حسین(ع) بر ضد امویان سامان داد. وی پس از تصرف کوفه و تثبیت نسبی قدرتش، به قصاص قاتلان امام حسین(ع) پرداخت. به همین علت اشراف قبایل کوفی، امویان و مصعب ‌بن ‌زبیر درصدد جنگ با او بر آمدند و در دو نبرد «مذار» و «حروراء» بر مختار و همراهانش غلبه یافتند و با قتل مختار بر کوفه مسلط شدند. آخرین قیام مورد بررسی قیام عبدالله بن زبیر می‌باشد. عبدالله بن زبیر با بهره گیری از شرایط زمانی به وجود آمده پس از فاجعه کربلا و حمله و هتک حرمت به مکه و مدینه، دعوی خلافت کرد و در فاصله سال‌های 63تا73هجری به عنوان خلیفه بر بخش-های وسیعی از جهان اسلام حکم راند. به طوری که دراین زمان دو خلیفه زبیری و اموی یکی در حجاز و دیگری در شام حکومت می‌کردند. سرانجام این قیامبا اقدامات گروههای مخالف این خاندان و اشتباهات تاکتیکی و سیاسی ایشان و شرایط زمانی خاص این دوره به شکستعبدالله بن زبیر از حجاج بن یوسف ثقفی انجامید وحجاز تحت حاکمیت بنی امیه در آمد. کلمات کلیدی: امام سجاد(ع)، قیام حره، قیام توابین، قیام مختار،قیام عبدالله بن زبیر